Το σωματικό πρόβλημα του νου

του ΤΖΟΝ ΓΚΡΕΪ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ Σύμφωνα με τις μείζονες μονοθεϊστικές θρησκείες –τον ιουδαϊσμό, τον χριστιανισμό και το Ισλάμ–, οι άνθρωποι έχουν ξεχωριστή φύση και μοίρα, που διαφοροποιείται και είναι ανώτερη από των άλλων ζώων. Καθώς έχουν δημιουργηθεί από μια θεϊκή δύναμη, οι άνθρωποι μοιάζουν σε αυτή ως προς το γεγονός ότι δεν ανήκουν εξολοκλήρου στον φυσικό κόσμο. Διακρίνονται από ελευθερία της βούλησης, κάτι που … Συνεχίστε την ανάγνωση Το σωματικό πρόβλημα του νου

Γελώ, άρα υπάρχω

Στη μεταπολεμική Ευρώπη ο στοχασμός γύρω από το γέλιο και την κωμωδία ευτύχησε να έχει δύο κορυφώσεις: το βιβλίο του Μιχαήλ Μπαχτίν Ο Ραμπελαί και ο κόσμος του, που μεταφράστηκε κι έγινε γνωστό στη Δύση στα τέλη της δεκαετίας του 1960, και το μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο Το όνομα του ρόδου, που εκδόθηκε το 1980. Στο βιβλίο του Μπαχτίν αναλύεται η διάσημη καρναβαλική θεωρία του, … Συνεχίστε την ανάγνωση Γελώ, άρα υπάρχω

Γιατί ο Πέτρος Κρητικός αρνήθηκε τα δώρα των Ίνκας

Στο βιβλίο του Φημισμένοι άντρες και λησμονημένοι, ο Φώτης Κόντογλου αφηγείται τους βίους διάφορων προσώπων από την αρχαιότητα μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Βασίζεται σε ιστορικές πηγές, αλλά προσθέτει και άλλα φανταστικά στοιχεία δικά του, συνθέτοντας έτσι στην ουσία μια σειρά μυθοπλαστικών βιογραφιών. Ανάμεσα λοιπόν σ’ αυτές τις μυθοπλαστικές βιογραφίες φημισμένων και λησμονημένων αντρών περιλαμβάνεται και ο βίος του Πέτρου Κρητικού ή Pedro di … Συνεχίστε την ανάγνωση Γιατί ο Πέτρος Κρητικός αρνήθηκε τα δώρα των Ίνκας

«Όνειρο στο κύμα»: Ένα μοντερνιστικός μύθος

Το θεσπέσιο «Όνειρο στο κύμα», ένα απ’ τα ωριμότερα και ωραιότερα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, δημοσιεύτηκε το 1900 στο περιοδικό Παναθήναια. Ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής και ήρωας του διηγήματος φέρει πολλά αυτοβιογραφικά γνωρίσματα του ίδιου του συγγραφέα. Γι’ αυτό, άλλωστε, και το διήγημα κλείνει με τη φράση «Διὰ τὴν ἀντιγραφήν», όπως πολλά αυτοβιογραφικά παπαδιαμαντικά διηγήματα. Η υπόθεση είναι απλή: Ο αφηγητής θυμάται ένα επεισόδιο της νεότητάς … Συνεχίστε την ανάγνωση «Όνειρο στο κύμα»: Ένα μοντερνιστικός μύθος

Είδωλα ψυχών κουρασμένων

Με μιαν απόκοσμη εικόνα ξεκινά ο «Ρεμβασμός του Δεκαπενταυγούστου» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη: Ἀνάμεσα εἰς συντρίμματα καὶ ἐρείπια, λείψανα παλαιᾶς κατοικίας ἀνθρώπων ἐν μέσῳ ἀγριοσυκῶν, μορεῶν μὲ ἐρυθροὺς καρπούς, εἰς ἔρημον τόπον, ἀπόκρημνον ἀκτὴν πρὸς μίαν παραλίαν βορειοδυτικὴν τῆς νήσου, ὅπου τὴν νύκτα ἑπόμενον ἦτο νὰ βγαίνουν καὶ πολλὰ φαντάσματα, εἴδωλα ψυχῶν κουρασμένων, σκιαὶ ἐπιστρέφουσαι, καθὼς λέγουν, ἀπὸ τὸν ἀσφοδελὸν λειμῶνα, ἀφήνουσαι κενὰς οἰμωγὰς εἰς τὴν … Συνεχίστε την ανάγνωση Είδωλα ψυχών κουρασμένων

Γλυκόπικροι αφορισμοί

Ένα μικρό διαμάντι περίμενε στους πάγκους των βιβλιοπωλείων τούς αναγνώστες που επέστρεφαν από τις καλοκαιρινές τους διακοπές στις αρχές του Σεπτέμβρη: ο Λόγος ουροβόρος του Μάρκελλου Πιράρ. Ο Πιράρ, Βέλγος στην καταγωγή, έζησε για κάποια χρόνια στη Συρία, προτού εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα. Πολύγλωσσος και πολυταξιδεμένος, είναι κυρίως γνωστός για τον άθλο της κριτικής έκδοσης των Ασκητικών Λόγων του Αββά Ισαάκ του Σύρου (Ιερά Μονή … Συνεχίστε την ανάγνωση Γλυκόπικροι αφορισμοί

Μελετώντας Προυστ στα γκουλάγκ

Ο Γιόζεφ Τσάπσκι γεννήθηκε το 1896 στην Πράγα. Στην πορεία της μακράς ζωής του –πέθανε σχεδόν αιωνόβιος το 1993– διέπρεψε ως ζωγράφος, συγγραφέας και κριτικός τέχνης. Ταυτόχρονα όμως, όλη η ζωή του συνυφάνθηκε με την τραγική μοίρα της Ευρώπης του 20ού αιώνα. Ως φοιτητής στο πανεπιστήμιο της Πετρούπολης, βρέθηκε το 1917 στη Ρωσία και παρασύρθηκε στη δίνη της Επανάστασης. Λίγο αργότερα, απαρνήθηκε τον πασιφισμό του … Συνεχίστε την ανάγνωση Μελετώντας Προυστ στα γκουλάγκ

Για τον αντιμοντερνισμό του Ζήσιμου Λορεντζάτου

Θέμα του collectaneum 99 είναι μια κρίση του Φρανσουά Ραμπελαί για το σκότος του Μεσαίωνα και το φως της Αναγέννησης, κρίση με την οποία ο Ζήσιμος Λορεντζάτος διαφωνεί: Αντιπαραθέσεις από γράμμα του Rabelais για όσους έμεναν καθυστερημένοι «… a densa illa gothici temporis caligine plus quam Cimmerie», δίχως να σηκώσουν τα μάτια τους στο φωτισμό της Αναγέννησης, «ad conspicuam solis facem oculos attollere». Αντιγράφω τη … Συνεχίστε την ανάγνωση Για τον αντιμοντερνισμό του Ζήσιμου Λορεντζάτου

Οι σουρεαλιστικές περιπέτειες του υπαστυνόμου Αστόλφου ντε λα Μάντσα

Λίγο πριν από την εκπνοή του χρόνου, στις αρχές Δεκεμβρίου του 2020, κυκλοφόρησε ο υπέροχος Δον Υπαστυνόμος του Δημήτρη Καρακίτσου. Ο ευφάνταστος Αστόλφος της Μάντσας, άξιος απόγονος του Δον Κιχώτη, καβάλα στο κοκαλιάρικο άλογο των ονείρων του και συνοδευόμενος από τη θορυβώδη κουστωδία του, ήρθε να μας θυμίσει τη χαμένη τέχνη της ονειροπόλησης και να φωτίσει με μιαν αχτίδα της φαντασίας την πεζή πραγματικότητά μας. … Συνεχίστε την ανάγνωση Οι σουρεαλιστικές περιπέτειες του υπαστυνόμου Αστόλφου ντε λα Μάντσα

Εκατό χρόνια Εμείς Η κληρονομιά του αρχετυπικού δυστοπικού μυθιστορήματος του Γεβγκένι Ζαμιάτιν του ΤΖΕΪΚΟΜΠ ΧΑΟΥΛΑΝΤ Ο Γεβγκένι Ζαμιάτιν έγραψε το Εμείς το 1920, κατά τη διάρκεια του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου. Ένας όχι και τόσο μακρινός καθρέφτης των δικών μας ταραγμένων και επικίνδυνων καιρών, το Εμείς γράφτηκε στην αυγή της σοβιετικής εποχής, αλλά εκδόθηκε πρώτη φορά στην ΕΣΣΔ το 1988, κατά τη δύση της. Το μυθιστόρημα, … Συνεχίστε την ανάγνωση